پیچ و مهرهها ابزار فلزیاند که کار اتصال بین دو جسم را بصورت رزوهای انجام میدهند. بیشتر این اتصالات مربوط به فلزات و آهنآلات است اما گاهی برای اتصال محصولات چوبی، ورقی و پلاستیکی نیز کاربرد دارند. این نوع اتصال برای بستن موقت اجسامی که قرار نیست برای همیشه به یکدیگر چفت باشند،به کار میرود.
شکل نخ نمایی که بصورت مارپیچی بر روی پیچ و مهره تعبیه شده است حالتهای نری و مادگی دارد تا در هنگام اتصال بصورت چفت شدن درگیر شده و اتصال صورت بگیرد. برخی از پیچ و مهرهها هم که صرفاً برای محکم کردن اجسام بکار برده میشود تا از حرکت آن جلوگیری کند. پیچیدگی نخنماهای پیچ و مهره به این دلیل است که وقتی بصورت چرخشی به داخل سطح جسم وارد میشود، یک نخ داخلی ایجاد کرده و در آن چفت و باعث میشود تا جسم جابجا نشود.
انواع مختلفی از پیچ و مهره که در صنایع مختلف کاربرد دارند به شکلهای مختلفی تولید شده و قیمت پیچ و مهره به دلیل تنوع اندازه ،نوع مصرف و همچنین کیفیت مواد اولیه بسیار متفاوت است. در خرید پیچ و مهره باید دقت کرد تا هدف از کاربری آن چیست و برای چه مواردی باید مورد استفاده قرار گیرد. انواع پیچ شامل انکر بولت و استاد بولت در اندازههای مختلف و با شمارههای متفاوتی در کارخانه تولید شده و در بازار موجود است. از آنجایی که در صنعت ساختمانسازی استفاده از فلزات و آهنآلات با حجم وسیع زیاد است، برای اتصال آنها پیچ و مهره در اندازههای بزرگتر و با استحکام بالاتری نیاز است که قیمت این ابزار اتصالات بر ساخت مسکن بیتأثیر نخواهد بود. لذا در این نوشتار بنا داریم ضمن معرفی انواع پیچ و تفاوتهای آنها با یکدیگر، با بررسی قیمت پیچ و مهره، تأثیرات آن بر مسکن را مورد ارزیابی قرار دهیم.
شناخت پیچ و مهره
استفاده از پیچ و مهره برای اتصال دو قطعه به یکدیگر نیاز به دقت و اهمیت زیادی دارد. زیرا عدم شناخت نوع پیچ و عدم استفاده درست از آن، چه بسا ممکن است خسارات سنگینی را در پی داشته باشد. به همین دلیل در همه حرفهها و مخصوصاً در صنعت خودروسازی و ساختمانسازی و ساخت مسکن، پیچ و مهرههایی که برای اتصال آهنآلات مورد استفاده قرار میگیرند باید مطابقت کامل با یکدیگر داشته باشند که در صورت عدم برقراری اتصال صحیح، منجر به حوادث جانی برای سرنشینان و ساکنین نشود. لذا توجه به کیفیت مواد اولیهای که از آن تولید میشود تا استحکام و مقاومت آن بالا برود دارای اهمیت بوده و همین امر نیز باعث بالا رفتن قیمت پیچ و مهره شده که بالطبع در قیمت مسکن نیز تأثیرگذار خواهد بود. لذا از آنجایی که حفظ سلامتی و جان افراد در اولویت است، نباید در خرید پیچ و مهره اهمال کاری شود زیرا استفاده از ابزار بیکیفیت، موجب پشیمانیهایی شود که برگشتی برای آن وجود ندارد.
پیچ و مهره معمولاً در اشکال مربعی، ۶ ضلعی، گرد، انکر بولت و استاد بولت تولید میشود و با توجه به کاربردهای مختلف از مواد اولیه آلومینیوم، برنج، آلیاژ مس، پلاستیک، فولاد و استیل، تیتانیوم و گاهی فولاد ضدزنگ در ساخت آنها استفاده میکنند. معمولاً برای صنایع سنگین مدل ۶ ضلعی کاربرد بیشتری دارد زیرا استحکام بالایی دارد و برای چرخاندن آن به نیروی کمتری نیاز است و به همین دلیل این مدل جزء پرکاربردترین نوع در صنعت محسوب میشود. انواع پیچ و مهره از لحاظ نوع کاربرد شامل پیچ لنگر که مناسب اتصالات بتنی است، پیچ حمل که بواسطه داشتن سر گرد از چرخش جلوگیری میکند، پیچ مخصوص آسانسور، ۶ ضلعی که مناسب ساختمانسازی و صنعت است، j شکل برای حفظ پیچهای چشمی، پیچ سنگ برای تثبیت دیوارها و ساخت تونل، شیکاگو برای اتصال ورقهها، پیچ شانه برای قطعات قرقرهای متحرک، u شکل برای نگهداشتن اجسام و چشمی برای نگهداشتن زنجیره است.
اشکال یاد شده بنا بر کارکرد در حالت کلی در طبقهبندیهای ۴ گانه بر اساس درایو، کلهگی، screw بر اساس عملکرد و bolt بر اساس عملکرد جای میگیرند. بعضی از پیچ و مهرهها برای اتصال نیاز به سوراخ اولیهای ندارد و بخاطر تیزی سر آنها به پیچهای سرمتهای نیز معروفاند، در جسم فرو میروند ولی برخی دیگر نیاز به سوراخ اولیهای در جسم دارند که برای محکمکاری معمولاً از واشر و یا مهره استفاده میشود.
عوامل تأثیرگذار بر قیمت پیچ و مهره
در ابتدای کار با توجه به کاربردهای مختلف پیچ و مهره باید بدانیم از آنها برای چه کاری استفاده میکنیم؟ به همین دلیل صنعتی یا ساختمانی بودن آن بسیار مهم است و میزان مقاومت که معمولا با کلاس یا درجه نیز بیان میشود از استانداردهایی هستند که در خرید پیچ و مهره باید به آن توجه شود. معمولاً این ابزار اتصال، کم هزینه بوده و فضای کمی برای نصب نیاز دارند و چون مقاومت دمایی بالایی دارند در ساختمانسازی به این نکات نیز میبایست توجه کرد که با شرایط آبوهوایی منطقه سازگاری کافی داشته و علاوه بر آن باید سوراخهای تعبیه شده در بنای ساختمان درست و در جای مناسب قرار بگیرند تا اتصال بطور کامل انجام شده تا از احتمال بروز خسارت های سنگین و جبران ناپذیر جلوگیری شود.
در سالهای اخیر استفاده از اسکلتهای پیچ و مهرهای در ساختمانسازی به دلیل برخی مزایایی که دارد رونق گرفته است که باید به این نکته توجه کرد در سازه های پیچ و مهره ای می بایست تمامی مراحل جوشکاری در کارخانه و قبل از نصب صورت گیرد و در محل نصب به جز در موارد خاص انجام جوشکاری ممنوع و غیر استاندارد می باشد.صحیح در انجام کار گردد.