در تازه‌ترین گزارشی که اتاق بازرگانی تهران منتشر کرده، به بررسی عملکرد صادراتی ایران در حوزه فلزات پرداخته است که نشان دهنده این است که بسیاری از اهداف کلان کشوری در این حوزه محقق نشده است.
اگرچه کشور ایران در طول سال‌های سپری شده توانسته بخشی از نیازهای ارزی خود در فقدان درآمدهای نفتی را از راه صادرات غیرنفتی جبران کند اما این صادرات در تمامی ادوار با انتقادها و ابهام‌هایی رو به رو بوده‌اند.
از اصلی ترین انتقادهایی که به این بحث وارد است میتوان به سبد صادراتی کشور و ارزش افزوده پایین محصولات صادراتی ایران اشاره کرد. در کنار پتروشیمی و صادرات محصولات وابسته به نفت، فلزات، محصولات معدنی و کالاهای کشاورزی مهم‌ترین بخش از سبد صادراتی ایران را به خود اختصاص می‌دهند اما بسیاری از تحلیل‌ها نشان دهنده این مبحث است که بخش مهمی از این صادرات با پایین‌ترین ارزش افزوده ممکن نهایی می‌شود.
در سال‌های سپری شده تلاش دولت بر این بوده که با تعیین برخی مقررات، محدودیت‌هایی جهت خام فروشی و صادرات محصولات با ارزش افزوده پایین وضع کند تا در جریان صادرات کشور تغییراتی را ایجاد کند اما آمارهای سال جاری در حوزه فلزات نشان دهنده این است که هنوز مسیر طولانی تا رسیدن به این اهداف باقی مانده است.
در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۰، ایران چیزی حدود ۳.۲ میلیارد دلار تجارت در بخش فلزات داشته که ۲.۶ میلیارد دلار آن را صادرات و ۵۲۷ میلیون دلار آن را واردات فلزات تشکیل داده است. در مجموع، تجارت فلزات کشور طی بهار ۱۴۰۰، نسبت به این مدت در سال گذشته، دو برابر رشد داشته که عامل اصلی این رشد، افزایش ۳ برابری صادرات فلزات در این مدت زمان بوده است.
در ادامه این گزارش به این موضوع پرداخته شده است که بخش قابل توجهی از رشد صادرات فلزات در این مدت، ناشی از رشد بیش از ۶ برابری ارزش صادرات ورق فولادی است. این در حالیست که در سه کشور چین، عراق و ترکیه که سه مقصد عمده صادرات فلزات ایران طی این مدت محسوب می شوند، بیشترین سهم را از رشد صادرات فلزات ایران به خود اختصاص داده اند.
گزارش فوق با اشاره به موضوع که «واردات فلزات ایران طی سه ماهه نخست سال جاری نیز رشد ۷ درصدی داشته است» می افزاید: مهم‌ترین کالاهای وارداتی ایران را گروه فلزات از جمله ورق فولادی سرد تشکیل میدهد که رشد واردات آن بیشترین تاثیر را در رشد ارزش واردات فلزات داشته است. کشورهای چین، امارت متحده عربی و ترکیه از اصلی‌ترین مبداهای عمده واردات فلزات ایران در بهار ۱۴۰۰ هستند که رشد واردات فلزات ایران از امارات بیشترین تاثیر در رشد کل واردات فلزات داشته است.
این در حالیست که در میان ۲۰ کشوری که مبدا عمده واردات فلزات ایران به شمار می آیند، واردات از برخی از آنها رشد قابل توجهی را تجربه کرده که هنگ کنگ، سوییس، برزیل و ویتنام از این جمله‌اند و به ترتیب رشدهای ۶.۷ برابر، ۷.۶ برابر، ۴.۹ برابر و ۴.۵ برابر در واردات از آنها رقم خورده است.
بررسی نتایج حاکی از این است که صادرات عمده فلزات ایران محدود به کالاهای با میزان ارزش افزوده کم بوده و مصنوعات فلزی با ارزش افزوده بالاتر در فهرست اقلام صادراتی مزبور حضور کم‌رنگی دارد.