وسعه صادرات فلز‌های اساسی طی سال‌های اخیر در دستور کار وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت بوده و دولت روی آن حساب باز کرده بود. مقایسه آمار سال‌های اخیر نشان می‌دهد ارزش صادرات فلزات اساسی افزایش داشته است. ارزش صادرات ۱۰ ماهه سال ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۷درصد افزایش داشته است. همچنین مقایسه آمار‌های سال ۹۶ هم نشان می‌دهد که حجم صادرات فلزات به نسبت سال ۹۵ افزایش چشمگیری داشته، چنانکه حجم صادرات نزدیک به ۵۰ درصد و ارزش آن ۳۰ درصد در طول یک سال رشد داشته است.
دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت (۸ مه) در ادامه اقدامات خصمانه خود، صادرات صنایع فلزی و معدنی از جمله صنایع آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران را هدف تحریم قرار داد. تحریم هایی که بیشتر شبیه به یک تهدید تو خالی است و نمی‌تواند صنایع فولادی ایران را به همین راحتی زمین گیر کند، چرا که تحریم فولاد و صنایع فلزی ایران کاری دشوار و غیر قابل اجراست و لزوما همه کشورهای هدف صادرات فلزات ایران، حافظان منافع آمریکا نیستند.
اثر پذیری صنعت فولاد کشور از تحریم‌ها بسیار کم است
هاشم مهدی زاده، عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ، گفت: اثر پذیری صنعت فولاد کشور از تحریم‌ها بسیار کم است و شاید اختلال تحریم این صنایع تا ۱۵ سال آینده هم قابل مشاهده نباشد، چرا که در حال حاضر همه طرح‌های فولادی و صنایع فلزی ایران در حال اجرا است و نیازی به سرمایه‌گذار ندارد و در مرحله نصب ماشین‌آلات و تست‌های سرد و گرم و تکنولوژیک هستند.
مهدی زاده تصریح کرد: واحدهای فولادی کشور مانند ذوب آهن، فولاد خوزستان و فولاد مبارکه با برنامه‌ریزی‌ها و کار‌های کارشناسی که طی این چند سال در ساختار آنها صورت گرفته کاملا آماده‌اند در مقابل تحریم‌ها ایستادگی کنند و در تولید و مصرف مواد اولیه تولیدی کارخانه‌های کشور مشکلی با تأمین نیاز نداریم.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران افزود: هم اکنون با کمک واحدهای فولاد یزد و اسفراین در ساخت قطعات مورد نیاز صنعت فولاد مانعی در راه نیست و قابل ذکر است که صنعت فولاد کشور در این برهه زمانی می‌تواند یک کارخانه را از اول تا آخر به بهره برداری برساند.
صنعت فلزی ایران به تکامل رسیده و به دلیل مرغوبیت و کیفیت بالا همواره مشتری‌های خاص خود را دارد
جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ، گفت: فولاد، مس و آلومینیوم ایران در دنیا مشتری‌های خاص خود را دارد که اکثر آنها حافظان منافع آمریکا نیستند.
سرقینی افزود: تحریم‌های جدیدی که رئیس جمهور آمریکا برای صنعت فلز ایران وضع کرده است، تأثیری بر این صنایع نخواهد داشت، چرا که این صنعت به تکامل رسیده و به دلیل مرغوبیت و کیفیت بالا همواره مشتری‌های خاص خود را دارد و مشکل خاصی بابت فروش در سطح بازار‌های بین المللی وجود ندارد.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: ایران در سال ۹۷ حدود ۲۵ میلیون تن فولاد تولید کرد که یک و نیم درصد فولاد تولیدی جهان را شامل می‌شود و این موضوع نشان می‌دهد میزان صادرات فولاد ایران در برابر صادرات فولاد جهان بسیار کوچک است و هیچ نگرانی بابت روند بازار‌های جهانی ندارد، البته با خروج آمریکا از برجام فکر‌ها به سمتی رفت که در حوزه صادرات فولاد با کاهش مواجه شویم، اما صادرات در حوزه صنعت فلزات نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشتر شده است.
کمک ناخواسته آمریکا به ایران با تحریم صنایع فلزی
هادی قوامی، نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با اشاره به تحریم اخیر آمریکا مبنی بر تحریم صنایع آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران، گفت: این تحریم می‌تواند به فرصت جدیدی برای رونق صنایع و تولیدات داخلی تبدیل شود مشروط بر اینکه دولتمردان بتوانند به درستی از آن استفاده کرده و نیاز کشور را از داخل تأمین کنند.
نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی افزود: ترامپ با تحریم صنایع آهن، فولاد، آلومینیوم و مس غیرمستقیم به اقتصاد ایران کمک می‌کند به طور مثال کارخانه لوله گستر اسفراین لوله‌های جداری نفت از سایز ۷ اینچ تا ۱۶ اینچ تولید می‌کند، شمش مورد نیاز برای تولید این لوله‌ها باید در مجتمع صنعتی اسفراین تولید شود در ادامه، این مجتمع، آهن اسفنجی مورد نیاز خود را از فولاد نیشابور و سبزوار خریداری می‌کند. فولاد نیشابور گُندله و کنستانتره و سنگ آهن مورد نیاز برای تولید آهن اسفنجی را از خواف می‌خرد در نتیجه زنجیره ارزشی از اسفراین تا خواف به وجود می‌آید.
ضرورت توجه وزارت نفت به ظرفیت‌های صنایع فلزی ایران
این نماینده در مجلس دهم ادامه داد: تولید لوله‌های جداری و استفاده از ظرفیت مجتمع اسفراین، نیشابور و خواف در گرو توجه وزارت نفت، شرکت‌های نفتی و غیره از ظرفیت داخل است.
نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات تصریح کرد: صادرات هر تن فولاد مجتمع صنعتی اسفراین یک هزار یورو برای کشور ارزآوری دارد در حالی که اگر از این ظرفیت برای نیازهای داخلی استفاده شود می‌توان قطعات مورد نیاز خودرو، شیرهای سرچاهی برای نفت و غیره را تولید کرد که عواید به دست آمده از این موضوع بیشتر از صادرات است.
قوامی با بیان اینکه شرکت آذین فورج اسفراین اخیرا توانسته به توانایی تولید پنجه دینام و مثلثی پژو ۲۰۶ دست پیدا کند در حالی که تا ۶ ماه پیش این قطعات باید از خارج وارد می شد، گفت: در صورتی که دولت از ظرفیت کشور در صنایع آهن، فولاد و غیره به درستی استفاده کند می‌تواند اشتغالزایی و رونق تولید ایجاد کرده و از خروج ارز جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه آمریکا با رفتارهای نامناسب و تحریم ایران، غیرمستقیم ما را به سمت تکیه بر توان داخلی سوق می‌دهد، تصریح کرد: علی‌رغم اینکه کشور ظرفیت زیادی در حوزه فولاد، صنایع فلزی و آلومینیوم دارد برخی رانت خواران در تلاش اند با واردات این مواد، سود بیشتری به دست آوردند، بنابراین اعمال تحریم‌ها می‌تواند بهترین فرصت برای جلوگیری از واردات باشد.
نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات اظهار کرد: از آنجا که ممکن است در اثر این تحریم‌ها صادارت محدود شود، می‌توان از صنایع فلزی برای تأمین نیاز داخل استفاده کرد که نتیجه این امر جلوگیری از واردات است.